Zo, nu eerst over auteursrecht op slogans

In de categorie bizarre uitspraken, presenteer ik u auteursrecht op de woorden: “Zo. Nu eerst”. Of ik een grapje maak? Nee zeg, was het maar waar. Zo grappig ben ik helemaal niet. Het gaat dus om 3 woorden. 9 letters. Wij vonden het al lastig dat in sommige gevallen het overnemen van 11 woorden al een inbreuk op zou kunnen leveren. Laat staan 3…

We doen trouwens meteen maar een quiz: herken jij de slogans in deze tussenkopjes? De winnaar krijgt, eehhhh, eeuwige roem.

Iedere dag een b’tje BBBeter

Op LinkedIn vroeg Olaf Geysendorpher of politieke partij BBB wel deze slogan mocht gebruiken. Zou het geen inbreuk maken op de slogan van verzekeraar Besured, die toch behoorlijk wat marketinginspanningen hebben geleverd om dat bekend te krijgen. Of zou de slogan te generiek zijn?

Elke dag of iedere dag (een beetje) beter is natuurlijk veel te generiek. Het is zelfs generiek advies: probeer het elke dag een procent beter te doen dan de dag ervoor. Of anders in negatieve zin, maar opbeurend bedoeld ‘morgen beter’.

Het is goed dat een slogan blijft hangen, maar dat maakt nog niet dat het ook voldoende creatief is om er auteursrecht op te hebben. Dat het blijft hangen kan immers ook komen door andere marketinginspanningen en volgt niet automatisch uit creativiteit.

Je hebt een kortgedingrechter, en je hebt IE-specialisten

Je hebt bier, en je hebt Grolsch. Deze rechter was meer van het bier. Lekker grof en kort door de bocht. Nou ja, er zat wel wat nuance in de uitspraak, maar deze rechter sprak zichzelf ook wel eens wat tegen, zo lijkt het.

De uitspraak gaat uiteindelijk alleen om het auteursrecht, omdat er voor eigenlijk dezelfde eis met als grondslag merkenrecht geen spoedeisend belang zou zijn. Waarom op grond van het auteursrecht dan wel, is mij een raadsel.

Echt Nederlands

Your Hosting stelde dat de slagzin gangbaar Nederlands is. Dat het niet meer is dan een eenvoudige aansporing om een bepaalde gebeurtenis of inspanning af te sluiten met het nuttigen van een biertje van Bavaria. Volgens de rechter is de zin inderdaad gangbaar Nederlands. Maar dit maakt nog niet dat de zin niet creatief kan zijn. Ik zou zeggen, als het gangbaar is, dan is het dus gewoon Nederlands taalgebruik. Iets dat meerdere mensen wel zeggen. Banaal en triviaal dus. Niet creatief.

Ja Zeker, de Auteursrechter

Daar denkt de rechter anders over. “De slagzin is inderdaad kernachtig en “pakkend” met een zekere kwinkslag waarvoor door de maker ervan vrije en eigen creatieve keuzes zijn gemaakt.” Ook zegt deze voorzieningenrechter: “De zin bestaat ook niet uit enkel banale of triviale keuzes.” Dus, ‘Zo. Nu eerst’ of ‘Zo, nu eerst’, zijn dus niet banaal en triviaal, volgens deze rechter. Kennelijk had de rechter ook graag gezien dat Your Hosting voorbeelden zou hebben gegeven van het gebruik van ‘Zo, nu eerst’, van voor 1985, toen de slogan werd geïntroduceerd.

Deze rechter is van oordeel dat er auteursrecht rust op “Zo. Nu eerst”, waarbij lijkt dat de rechter tevens van mening is dat dit zowel zonder als met leesteken een auteursrechtelijk werk is.

Waar haal je de inbreuk vandaan?

Goed, Bavaria heeft dus een auteursrecht op 3 woorden, bestaande uit in totaal 9 letters. Bizar, maar (voorlopig) waar. Nu nog de vraag of Your Hosting daar wel inbreuk op maakt. De totaalindrukken moeten vergeleken worden. Lijkt: “Zo. Nu eerst een Bavaria” op “Zo. Nu eerst naar de cloud.”? Omdat het auteursrechtelijk beschermde deel uit de zin van Bavaria alleen maar ‘Zo. Nu eerst’ is, en deze door Your Hosting volledig is overgenomen, zou er al sprake zijn van een inbreuk. Eigenlijk komt de toets van de totaalindrukken in deze uitspraak niet eens meer naar voren.

In hoger beroep kreeg Your Hosting alsnog bij het hof gelijk. Zo, nu eerst zijn drie normaal Nederlandse woorden, een normale Nederlandse zin, zonder extra creativiteit.

Zo. Nu eerst in het wetboek kijken

Als we in de wet kijken, vinden we daar niet meteen een antwoord op de vraag wat een werk is. Artikel 10 noemt wel een aantal categorieën, maar dat is niet limitatief. In de rechtspraak is daarom bepaald dat een iets een werk is wanneer het een eigen en oorspronkelijk karakter heeft, dat het stempel van de maker draagt.
Het werk mag niet ontleend zijn aan een ander werk en bij het werk moeten creatieve keuzes gemaakt zijn. Alles wat té eenvoudig is (banaal en triviaal) en bijvoorbeeld door meerder mensen los van elkaar bedacht zou kunnen worden, wordt niet door het auteursrecht beschermd. Dat de losse elementen heel normaal en heel eenvoudig zijn lijkt me duidelijk. Het gaat er hier daarom vooral om of de combinatie zo creatief is dat die wel beschermd zou kunnen worden. Volgens de rechter zit die creativiteit vooral in het feit dat er na Zo een pauze volgt. Het is in die zin auteursrecht op het auditieve element, op de uitspraak.

Een werk hoeft niet een bepaalde minimumgrootte of minimumlengte te hebben om door het auteursrecht beschermd te worden, maar hoe korter of kleiner, hoe lastiger het is om voldoende creatief te zijn. Ik vraag me af of ‘Zo, nu eerst’ wel creatief genoeg is. Na een lange wandeling of fysiek werk, hoor je genoeg mensen zeggen ‘Zo, nu eerst even zitten hoor’ of ‘Zo, nu eerst even wat drinken’.

Ik stop ze allemaal met Auteursrecht

Het auteursrecht geeft de maker het recht het werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. De maker heeft daarmee ook het recht anderen juist te verbieden dat werk te gebruiken. Dat er auteursrecht op een slogan rust kan ik nog wel begrijpen. Dat er sprake is van een inbreuk wanneer de slogan exact wordt overgenomen ook. Net zoals ik dat ook wel inzie wanneer alleen de (merk)naam vervangen zou worden. Bijvoorbeeld wanneer Heineken opeens de slogan ‘Zo. Nu eerst een Heineken’ zou gaan gebruiken.
Zo is bijvoorbeeld ‘Drie Dwaze Dagen’ niet bijzonder genoeg geacht om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen. Is ‘Zo. Nu eerst’ niet juist minder origineel dan ‘Drie Dwaze Dagen’?

Let’s make slogans better

Een originele slogan verzinnen is natuurlijk lastig. Het moet lekker pakkend zijn. Moet blijven hangen. Een lange slogan is te lastig om te onthouden. Een te eenvoudige is soms weer lastig om aan je merk te koppelen. Het moet er dus tussenin zitten. Wil je de slogan ook nog kunnen beschermen, dan moet je zorgen dat het origineel genoeg is. Lange slogans worden eerder door het auteursrecht beschermd, maar kunnen weer te ingewikkeld zijn om er een merkrecht voor te krijgen.

YourHosting won in hoger beroep alsnog.

Heerlijk Helder Advies

The post Zo, nu eerst over auteursrecht op slogans appeared first on Charlotte's Law & Fine Prints.